Izba Pamięci Tadeusza Piotra PotworowskiegoProjekt finansowany przez Fundację Banku Zachodniego WBK S.A. z Programu Bank Ambitnej Młodzieży
Nowacki Ignacy, ks (1872-1943)
| Był synem młynarza z Żernik (powiat Żnin). Urodził się 8 maja 1872 roku w okresie kulturkampfu. Do gimnazjum uczęszczał w Gnieźnie, Wągrowcu i Lipsku. Studia filozoficzne i teologiczne ukończył w Seminarium Duchownym w Poznaniu i w Gnieźnie w lutym 1898 r. Po wikariacie w Ostrowie Wielkopolskim – 1 kwietnia 1901 roku objął probostwo w Kępnie. Na tym terenie stał się jedną z czołowych postaci, człowiekiem, który wiele uczynił, aby ten region pozostał polski, w tym celu zainicjował bądź zorganizował wiele instytucji czy towarzystw społecznych. Był budowniczym Kościoła Parafialnego pw. św. Marcina (1909-1911) oraz Domu Katolickiego (1905-1906). Przyczynił się też do budowy gmachu Spółdzielczego Banku Ludowego w Kępnie w 1899 r., w którym pełnił funkcję członka Rady Nadzorczej. W 1905 r. założył Towarzystwo Robotników Katolickich, a w 1907 powołał do życia Towarzystwo Terminatorów, które później zmieniło nazwę na Towarzystwo Młodzieży Polskiej. Ksiądz Ignacy Nowacki zdawał sobie w pełni sprawę, że polskości należy przede wszystkim uczyć młodzież, stąd w gimnazjum kępińskim, w którym uczył religii, założył Tajne Towarzystwo Tomasza Zana, Z jego inicjatywy organizowane były w lokalu Czytelni Kobiet tajne kursy dokształcające młodzież z języka polskiego i polskiej literatury. W 1906 r. podczas strajku szkolnego w Kępnie czynnie wspomagał protestujących , za co został ukarany przez władze pruskie karą grzywny w wysokości 800 marek. Założył także organizację Czerwonego Krzyża, zmienioną po odzyskaniu niepodległości na PCK, którego był prezesem honorowym do 1 września 1939. W 1918 r. przyczynił się do zorganizowania w Kępnie tajnych zastępów harcerstwa polskiego, urządzając tajne zbiórki po lekcjach religii. W dniu 16 listopada 1918 r. został prezesem Rady Ludowej na powiat kępiński, a w dniu 3 grudnia 1918 r. wziął udział jako jej delegat w polskim Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu. 26 sierpnia 1918 r. został internowany przez władze pruskie i do końca września 1919 r. wraz z innymi kępińskimi patriotami przebywał w obozie w Neuhammer. 19 września 1923 r. w Kępnie w imieniu parafian podjął oficjalnie premiera RP – Wincentego Witosa, 21 maja 1925 r. prezydenta RP – Stanisława Wojciechowskiego, a w 1926 gen. Kazimierza Sosnkowskiego. W dniach 2-3 lipca 1932 r. odbył się w Kępnie Zjazd Katolicki z udziałem ks. prymasa kardynała Augustyna Hlonda, wielu oficjalnych gości z Poznania. W uroczystości wzięły udział tysiące wiernych, a ksiądz proboszcz pełnił godnie rolę gospodarza. 21 sierpnia 1933 r. ks. proboszcz Ignacy Nowacki została dziekanem kępińskim. Za działalność niepodległościową i społeczną ks. Ignacy Nowacki został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Niepodległości i Złotym Krzyżem PCK. Hitlerowcy rozumieli rolę, jaką odgrywał na tym terenie ksiądz proboszcz, dlatego już 3 września 1939 r. został on aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu w Rawiczu, gdzie przebywał do 17 września 1939 r. Następnie na krótki czas został zwolniony i 20 marca 1940 r. ponownie aresztowany i wywieziony do więzienia w Kaliszu. Liczne interwencje m. in. ewangelika Tschutschego sprawiły, że został zwolniony z więzienia z zakazem powrotu do Kępna. Przebywał w Rypinku koło Kalisza i tam pracował, tęskniąc jednak za Kępnem i jego mieszkańcami, których na odległość codziennie błogosławił. W sierpniu 1943 r. rozchorował się na zapalenie płuc i 17 lipca 1943 r. zmarł w szpitalu w Kaliszu. Pochowany został na cmentarzu w Rypinku. Po wojnie w dniu 24 marca 21947 roku jego ciało zostało przewiezione na cmentarz kępiński. Ks. proboszcz spoczywa obok krzyża cmentarnego. Rada Miejska w Kępnie, biorąc pod uwagę jego wybitne zasługi dla miasta, nadała w 1911 r. placowi położonemu koło Domu Katolickiego imię ks. Ignacego Nowackiego.
Bibliografia: Przygtowała: Daria Fronk |
Copyright © by Powiatowa Biblioteka Publiczna w Kępnie 2011